Waarom stamboek?

Om de rassen van alle diersoorten te verbeteren zijn er 'verenigingen' erkend door de Overheid. Deze houden de afstammingen van dieren bij, organiseren prijskampen en keuringen en voeren bepaalde fokprogramma's uit.

In Vlaanderen worden deze afstammingen bij schapenrassen bijgehouden door de vzw. Kleine Herkauwer Vlaanderen (KHV). De afstamming van de zeldzame rassen (ook de inheemse) door de vzw. Steunpunt Levend Erfgoed (SLE). Beide verenigingen zijn onder toezicht van de Vlaamse Overheid. Bij de erkenning in Vlaanderen werd het Wiltshire Horn schaap toevertrouwd aan KHV.[1]

Het Wiltshire Horn stamboek van KHV telt (momenteel 2022) 43 fokkers, waarvan de meeste een kleinere kudde van een 5 à 10-tal dieren hebben op enkele grotere fokkerijen na. In 2022 werden 293 nieuwe stamboek lammeren ingeschreven afkomstig van 35 vaderdieren. Dit cijfer kende een groei van 21% van 2021 naar 2022. Ook in Nederland is er zo'n populatie stamboekdieren. Dit zorgt voor uitwisselingsmogelijkheden. Het ras dat vanuit Engeland (ook via Nederland) naar België geïmporteerd werd kunnen we zo gezond en inteelt-arm houden. Teveel inteelt zorgt namelijk dat dieren sneller gezondheidsgebreken krijgen. 

Kleine Herkauwers Vlaanderen is toegankelijk en lidmaatschap kost jaarlijks €25 (2022). 

Dit geeft je toegang tot de algemene database en kan je de afstamming van alle schapen van jezelf en ook van collega's nagaan. Je kan de module ook automatisch laten berekenen of er al dan niet inteelt zou zijn tussen jouw dieren en een eventueel nieuw fokdier en hoe veel. Zodoende kan je makkelijk bepalen of een dier geschikt is als fokdier in jouw fokkerij.

Ook weet je dan zeker of de dieren drager zijn van het ARR/ARR scrapie-vrije gen op basis van afstamming. Bij onduidelijkheid kan je dit aan gereduceerd tarief laten testen. Dieren die drager zijn van dit gen kunnen geen scrapie kunnen krijgen, een ziekte vergelijkbaar met dolle koeien ziekte, maar bij schapen.

Je kan de geboren lammeren dan ook inschrijven in de database en dan krijgen ze een afstammingsbewijs. Voor export naar het stamboek in Nederland of Duitsland is een afstammingsbewijs en inschrijving in het Belgisch Wiltshire Horn stamboek van KHV vereist.

Als je lid bent van het KHV stamboek kan ook je je lammeren laten aankeuren door de keuringscommissie. Hierdoor worden eventuele gezondheidsgebreken vroegtijdig opgespoord. Dit is verplicht voor ramlammeren. Zo houden we samen het ras gezond. Je kan ook je volwassen fokdieren laten keuren door de keuringscommissie voor €5 per schaap na een voorrijkost van €10 (2022). Keuren is aanbevolen voor alle dieren die je wenst in te zetten voor de fok. De dieren worden dan nagezien op gebreken en of ze voldoen aan de rasstandaard. De dieren worden ook opgemeten en krijgen een score op bepaalde kenmerken zoals beenwerk (stand poten) en algemeen voorkomen. Die score komt ook op de afstammingskaart van hun nakomelingen. Aan de hand van die scores kan je op bepaalde zaken in je fokprogramma gaan letten om je kudde te verbeteren.

De rassencommissie buigt zich jaarlijks over deze scores en stelt mede op basis van de keuringen een aantal fokdoelen op welke aan alle leden kenbaar gemaakt wordt op de vergaderingen. Zo volgen we moedereigenschappen zoals de gemiddelde worpgrootte maar ook een aantal gemiddelde lichaamsmaten en dergelijke zaken nauw op. Het gaat er bij de fokkerij immers om betere uitgangsdieren te verkrijgen dan waar je mee begonnen bent. Hiervoor dient een fokker minder goede dieren te vervangen door afstammelingen van de betere dieren. Selectie heet dit.

Doorgedreven selectie brengt een verhoogd risico op inteelt met zich mee (denk maar aan bijvoorbeeld steeds zwaarste lam te houden, op den duur krijg je allemaal dochters van je zwaarste ram of ooi). Hierdoor is samenwerking met collega fokkers in stamboekverband essentieel om toch nog aan voldoende niet verwante dieren te kunnen komen.

Als je ingeschreven bent in het KHV stamboek, heb je overigens ook toegang tot de officiële tentoonstellingen en prijskampen van KHV van de andere schapenrassen.