Waarom stamboek?

Het stamboek in Vlaanderen

Om de kwaliteit en gezondheid van schapenrassen te waarborgen, worden alle erkende rassen in Vlaanderen opgevolgd door officiële fokverenigingen.
Deze organisaties beheren de afstammingsregisters, organiseren keuringen en prijskampen, en ondersteunen fokprogramma’s onder toezicht van de Vlaamse overheid.

Erkende verenigingen

In Vlaanderen worden de afstammingen van schapen bijgehouden door:

• VZW Kleine Herkauwers Vlaanderen (KHV) – voor erkende schapenrassen, waaronder de Wiltshire Horn.
  
  

• VZW Steunpunt Levend Erfgoed (SLE) – voor zeldzame en inheemse rassen.
  
  

Sinds de erkenning van de Wiltshire Horn in 2007 is het beheer van dit ras toevertrouwd aan KHV.[1]

Het Wiltshire Horn stamboek

Het KHV-stamboek voor Wiltshire Horn telt momenteel (2025) 41 erkende fokkers.
De meeste hebben een kleine kudde van vijf tot tien dieren, met enkele grotere fokkerijen als uitzondering.

In 2022 werden 293 nieuwe stamboeklammeren ingeschreven, afkomstig van 35 verschillende vaderdieren – een stijging van 21% ten opzichte van 2021.
Dankzij samenwerking met Nederlandse fokkers blijft de genetische diversiteit groter en blijft inteelt beperkt, wat essentieel is voor een gezonde populatie. 

Verstandig omgaan met de beschikbare bloedlijnen blijft wel essentieel.

Lid worden van KHV

Een lidmaatschap bij Kleine Herkauwers Vlaanderen kost jaarlijks €25 (tarief 2022).
Als lid krijg je toegang tot de digitale databank, waarin je:

• de afstamming van je eigen dieren en collega-fokkers kunt bekijken,
  
  

• automatisch kunt laten berekenen of er inteelt is tussen twee dieren,
  
  

• kunt nagaan of een dier drager is van het ARR/ARR scrapie-vrije gen (beschermt tegen de schapenziekte scrapie, verwant aan BSE).
  
  

Bij twijfel kan een genetische test tegen een gereduceerd tarief worden uitgevoerd.

Nieuwe lammeren kunnen eenvoudig in de databank worden ingeschreven en krijgen een officieel afstammingsbewijs.

Keuringen en gezondheid

Als stamboeklid kun je je lammeren laten keuren door de keuringscommissie.
Voor alle volwassen dieren die worden ingezet in de stamboek fokkerij is keuring verplicht. Nazicht van de in te zetten ramlammeren is eveneens verplicht.

• Keuringskost: €5 per schaap (plus €10 voorrijkost – tarief 2022).
  
  

• Tijdens de keuring wordt gecontroleerd of het dier gezond is en voldoet aan de rasstandaard.
  
  

• Er worden metingen genomen van o.a. beenstand en algemene bouw, en het dier krijgt een scorekaart.
  
  

Die scores worden opgenomen in de afstammingsgegevens van hun nakomelingen, waardoor fokkers gericht kunnen selecteren op gewenste eigenschappen.

Fokdoelen en samenwerking

De rassencommissie van KHV analyseert jaarlijks de keuringsresultaten en stelt op basis daarvan nieuwe fokdoelen op.
Hierbij worden onder andere:

• de worpgrootte,
  
  

• de gemiddelde lichaamsmaten, en
  
  

• moedereigenschappen nauw opgevolgd.
  
  

Het doel van elk fokprogramma blijft: gezondere, sterkere en beter gebouwde dieren verkrijgen.
Dat vraagt om gerichte selectie, waarbij minder geschikte dieren vervangen worden door nakomelingen van de beste exemplaren.

Om inteelt te vermijden is samenwerking binnen het stamboek essentieel. Door dieren uit te wisselen met andere fokkers blijven de bloedlijnen gezond en divers.

Prijskampen en evenementen

Als lid van KHV krijg je ook toegang tot de officiële keuringen, tentoonstellingen en prijskampen van de vereniging – niet alleen voor Wiltshire Horn, maar ook voor andere schapenrassen.

Zo blijft het fokken niet alleen een individuele bezigheid, maar ook een gemeenschappelijke passie waarbij kennis en ervaring worden gedeeld.